Müze /
Tarihçe

27 Ocak 1951'de, Morsbroich Müzesi resmi olarak henüz genç Federal Almanya Cumhuriyeti'nin ilk çağdaş sanat müzesi olarak kuruldu ve törenle açıldı. Leverkusen Büyükşehir Belediyesi Geçici Başkanı Kaymakam Wilhelm Dombois, konsey ve özel olarak oluşturulan sanat komisyonunun görüşmelerini şöyle özetlemektedir:

 

"Leverkusen kenti, sadece kültürel amaçlar için kullanılmak üzere, 20 yıl süreyle Baron von Diergardt'a ait, sanat tarihi bakımından değerli, Morsbroich sarayını kiralama olanağına erişti. Bu sarayın ana bölümünde, halihazırda hazırlık çalışmalarının yapıldığı ve danışma meclisinin oluşturulduğu kent müzesi yer almaktadır. Danışma meclisi (...) tüm sanat dallarına karşı ön yargısız ve hiç kimseye imtiyaz tanımaksızın, hayatta olan sanatçıların daimi sergilerini düzenleme ve sanat eleştirmenleri ve halk ile buluşmalarını ve yeteneklerini sergileme fırsatını sağlama görevini üstlenmiştir.”
Bu sözler ile genç, deneysel ve çığır açan sanatın yurdu olan Morsbroich'in efsanevi düzeyi Aralık 1952'de Kültür Komitesi tarafından yeniden onaylanarak Morsbroich Müzesi’nin anayasası oluşturulmuştur.

Günümüzde artık hayal edemediğiniz şeyler: Nasyonal sosyalizm döneminde on iki yıl süren sanatsal yoksunluğun ardından, Rheinland'daki kültürel yaşam her şeyden önce özel alanda yaşatıldı. Örneğin, Bonn yakınlarındaki Alfter’de Donnerstagsgesellschaft, yine Barok bir sarayın salonlarında 1947'den 1950'ye kadar sergiler, konferanslar, tartışmalar ve konserler düzenledi. Bu nedenle, Morsbroich Müzesi'nin açılmasıyla Leverkusen, amacından uzaklaşan modernliği kurumsal olarak da yeniden hak ettiği yere getirmek ve demokratik işbirliği için çağdaş sanattan öneriler almak olan kültürel bir harekete öncülük etti. 1955’teki documenta adlı dünya sanat sergisinin düzenlenmesi, tam olarak bu kayıp yılları telafi etmek ve geleceğe dair vizyon sahibi bir bakış açısı üzerine kuruludur.

Morsbroich Müzesi sergi etkinliği

 

1986 yılına kadar Kuzey Ren-Vestfalya'da çağdaş sanat konusuna adanmış iki müze vardı: Krefeld Sanat Müzeleri ve Leverkusen Morsbroich Müzesi. Özel yönelimleriyle Krefeld ve Leverkusen şehirleri, federal devlet sınırlarının çok ötesindeki konukları cezbetti.

Udo Kultermann’ın (1959-1964) müdürlüğü sırasında ve ardından Rolf Wedewer (1965-1995) yönetiminde, Morsbroich Müzesi, Leverkusen'in bir müze şehri olarak uluslararası ününü güçlendiren çok sayıda efsanevi sergi düzenledi. Udo Kultermann, 1960 yılında dünyanın ilk ”Monokrom Resim” müze sergisini sundu. 5-7 Mayıs 1961’de Theodor W. Adorno, Max Bense, Helmut Heissenbüttel ve diğerlerinin katılımıyla "Morsbroich Kültür Günlerini" düzenledi. 1962'de Lucio Fontana'nın eserinin ilk retrospektifini düzenleyen Kultermann, 1963'te 1980'lerin başlarında müzenin yeniden inşasına ve yenilenmesine öncülük eden genç mimar Oswald M. Ungers'ı küratör olarak Leverkusen'e getirdi. Her şeyin ötesinde, Rolf Wedewer "Konzeption - Conception" ile günümüze kadar sanat üretimine hâkim olan tasarım sanatı üzerine dünya çapında ilk müze sergisini ve Barok sarayın her salonunun sanatçılar tarafından ayrı ayrı tasarlanan bir parkura dönüştürüldüğü "Räume - environments" sergisi ile 1969 yılını unutulmaz bir sergi yılı haline getirdi.

1986'da, Düsseldorf'taki Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen’in, çok sık ziyaret edilen eski kent banliyösündeki yeni binasını açması ve Köln kentinin, koleksiyoner eşler Peter ve Irene Ludwig için katedralin ve ana tren garının hemen yakınında yeni bir bina inşa etmesi üzerine Kuzey Ren-Vestfalya'daki müze alanı köklü bir değişime uğradı. Her iki bina da, aynen Mönchengladbach'ta 1982'de açılan Abteiberg Müzesi gibi, klasik modernizm ve çağdaş sanata adanmıştır.

Morsbroich Müzesi Programı


1. Curt Schweicher (1951-1958)

Doğal olarak, müze programı kurulduğu günden bu yana kurum yöneticilerine büyük ölçüde bağlıydı. İlk atanan yönetici olarak Curt Schweicher (1951-1956) Konsey ve sanat komisyonu talimatlarını hızla uygulamaya koydu ve programını üç ayak üzerine kurdu:
1. „Rheinische Sezession Düsseldorf“ (1951), „Xaver Fuhr – Aquarelle“ (1952), „Bergische Kunstgenossenschaft Wuppertal“ (1952), „Anton Raederscheidt gibi Rheinlandlı sanatçılar ve sanatçı birlikleri. Yağlı Boya, Sulu Boya, Çizimler 1922-1952 "(1952)," Werkkunstschule Krefeld "(1955) veya" F.M. Jansen“ (1955)

2. “Çağdaş İsviçre Grafiği“ (1951), “İngiliz Litografları ve Monotipleri“ (1953), „ABD’de Sanayi ve Zanaat Yeni Ev Aletleri Yaratıyor“ (1953), „Hollanda'da yeni bina yapımı“ (1953), „Fantastik Basel resim sanatı“ (1955), „Brezilya inşa ediyor“ (1956) veya „Günümüzde İtalyan Resim Sanatı“ (1956) gibi diğer ülkelerin sanatı

3. "Empresyonizmden Günümüzün Resim Sanatına" gibi klasik modernizm sanatı. Gezici reprodüksiyonlar sergisi. UNESCO tarafından düzenlenen "(1951)," Haubrich Koleksiyonu'ndan 20. Yüzyıl Alman Sanatı "(1953)," Oskar Moll "(1954)," Fernand Léger "(1955) veya" Robert Delaunay "(1956)

Programının tüm üç yönünün de birleştiği bir sergi Curt Schweicher'in himayesinde gerçekleşen en önemli sergilerden sayılabilir: Göç eden ressamlar (1955).

Curt Schweicher, bu sergiyi gerçekleştirme nedenlerini şöyle tanımlamaktadır:
Sanat ile ilgilenen bir çok kişi, hem Almanya'da sanat yapması engellendiğinde ve hayatı tehlikeye girdiği anda hem de geçmiş bir zamanda kendi isteği doğrultusunda kendini geliştirmek için diğer ülke ve şehirlerdeki sanatçıları ziyaret etmek üzere Almanya’yı terk eden sanatçıları bir kez yan yana görmek istedi. (…).
Bunların arasında Alman kökenli olmayan sanatçılar da bulunmaktadır. Almanya, onlar için bir geçiş ülkesi veya kendi rızaları ile vazgeçtikleri veya vazgeçmeleri gereken tercih ettikleri bir ülkeydi. Bu nedenle sergi, ulusal kökenli olmanın ötesindeki sanat coşkusu için, belki de binanın uluslararası niteliği semptom ve sembol olması nedeniyle bir zamanlar gelişmekte olan bir Alman sanat yaşamını, öğrenmeye çok hevesli ve yetenekli bir Alman sanat yaşamını anımsatmaktadır.”

Bu sergiyle Schweicher, müzenin nasyonal sosyalistlerin barbarlığına ve modern sanata uygulanan baskıya karşı bir tavır niteliğini vurgulayarak Leverkusen vatandaşlarında kuruluş fikrini bir kez daha derinleştirmektedir. Sanat eserlerinin halka açık müzelerde satılması ve sanatçılar, koleksiyonerler ve müze personeli üzerinde propaganda yoluyla ve nihayetinde fiziksel baskı, olağanüstü kültürel varlıkların kaybına ve sanatçıların göç etmelerine ve öldürülmelerine yol açmıştır: Morsbroich Müzesi, hem insanı hem de sanatı benzer şekilde küçümseyen diktatörlüğe ve yandaşlarına karşı tavır almayı amaçlamaktadır. 

2. Udo Kultermann (1959-1964)

Udo Kultermann, görev süresinin başından itibaren kararlı bir şekilde ilerici sanat anlayışından yana oldu ve özellikle sınır ötesi sergilerle ilgilendi, 1962'de yaklaşımını şöyle özetledi:
"Morsbroich Müzesi, sanata toplumun içinde uzun zamandır kaybedilen yerini geri vermek yani müzenin duvarlarını yıkmak istemektedir. Zira bir müzenin sırf kendisi için var olduğuna inanmak saçmadır; aksine toplumda tanımlanabilir işlevleri bulunmaktadır. Sanat da sadece sanat için var olmaz. Sanat taklidi anlamsızlık gibi kaostan da kurtarılması gereken çağdaş sanata bakış açısında, Morsbroich, insan ve çevresini, insanlar arası ve insanlar ile kozmos arasındaki ilişkilerin uyumlu hale getirilmesine ilgi duyan tüm insanlar için düzen ve uyum konusunda yeni bir sorumluluk, yeni yasalar ve standartlar, yeni bir dinamik ve yeni bir ritmin genç sanatçıların eserleri sayesinde etkili olmasını deneyecektir. Burada söz konusu olan toplumsal ve politik alanlarda olduğu gibi, katılaşmış sınırları aşmak, bu çok farklı alanlar arasındaki sınırları da aşmak, sanatı günlük yaşamın gerçekliğine yeniden kavuşturmaktır.”

Kultermann, müdürlüğünün beş yılında (1959-1964), diğer şeylerin yanı sıra, Zürih Uygulamalı Sanatlar Okulu'nda öğretmenlik yapan ve Ulm Tasarım Yüksek Okulu kurucuları arasında yer alan, sınırsız, politik ve toplumsal açıdan kendini adamış bir sanatçı olan İsviçreli mimar, sanatçı ve tasarımcı Max Bill'in sergisini açmıştır. – Udo Kultermann'ın ilk kez 1960 baharında "sanatı aşan toplumun vizyonunun bir ifadesi" olan "yeni sanatsız sanat" konseptini sunduğu efsanevi sergi "Monokrom Resim". – Ve Udo Kultermann'ın 12 Ocak - 4 Mart 1962 tarihleri arasında Morsbroich Müzesi'ndeki eserlerinin en büyük retrospektifiyle sunduğu sınır aşıcı Lucio Fontana.

Ayrıca "Ad Reinhardt, New York " sergisi Roberto Crippa "(1960), - Francesco Lo Savio, Roma, - Jef Verheyen, Antwerp"; 1961'de aynı yıl Yona Friedman’ın küratörlüğünü yaptığı "Mobil Mimari" konulu serginin vev aynı zamanda Theodor W. Adorno, Max Bense, Otto Mauer, Umbro Appollonio, Heinz-Klaus Metzger, dansçı Kaluza, Frei Otto, Norbert Kricke, Gerhard / Chr. Graevenitz ve Helmut Heissenbüttel, Franz Mon ve Hans G. Helms katılımıyla disiplinler arası "Morsbroich Sanat Günleri" sergisini düzenledi. 1962'de, Rus süprematist Kazimir Malevich'in, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ilk kez daha geniş bir halk kitlesini yeniden bilinçlendiren Amsterdam Stedelijk Müzesi tarafından hazırlanan büyük retrospektifini sundu. Kultermann, 1962'de konstrüktivizm üzerine büyük bir sergi düzenledi ve 1963'te “Cam Zincir” i sundu. Bruno Taut'un 1919-1920 arasındaki çevresinden vizyoner mimarlarından olan genç Oswald Mathias Ungers'ı bu projenin gerçekleşmesi için kazanmayı başardı. 1964'teki veda yılında, diğer şeylerin yanı sıra, Sovyet yönetmen Sergei Eisenstein'ın çizimlerini sergiledi ve bu vesileyle filmlerini de gösterdi.

Toplumda köklü bir değişime yönelik bu katı disiplinler arası yaklaşım, halk arasında tekrar tekrar hoşgörüsüzlükle karşılaştı. Bu müdürün olağanüstü değeri ancak geçmişe bakıldığında tam olarak anlaşıldı.

3. Rolf Wedewer (1965 – 1995)

Rolf Wedewer, 1965'te Leverkusen'deki görevini önceki görev sahibine göre çok daha atak ve mümkün olduğunca çekişmeli bir kamuoyu tartışması yaratma amacıyla devraldı.
Wedewer “Realismus der Symptome” (Semptomların Gerçekliği) (1966), “Tradition und Gegenwart” (Gelenek ve Şimdiki Zaman) (1966), “Fetisch-Formen” (Fetiş Formları) (1967) ve “Fetisch Jugend” (Fetiş Gençlik) gibi konu bakımından iddialı sergileri sundu.
Tabu Tod” (Tabu Ölüm)(1972). Sergi etkinliklerinde öne çıkanlar arasında, her ikisi de 1969'da sunulan “Konzeption – Conception“ ve „Räume – environments“ adlı sergiler vardı.
Rolf Wedewer’in görev döneminde saray, ünlü Kölnlü mimar Oswald Mathias Ungers tarafından kapsamlı şekilde yenilenmiştir (1981-1985). Wedewer, yeniden açılışı Mısırlı ve modern heykelin (1986) görkemli şekilde karşılaştırılması için kullandı.

4. Susanne Anna ve Gerhard Finckh (1995 – 2006)

Curt Schweicher, Udo Kultermann ve önceki Wedewer programlara sadık kalan yaklaşımlarda bulunurken, Susanne Anna (1995-1999) ve Gerhard Finckh (2000-2006) programlarında daha esnek davrandılar. Anna, Wedewer'in informalizme odaklanmasının yanı sıra tartışmalı tematik sergilere olan önceki ilgisinden yola çıktı. Gerhard Finckh ayrıca savaş sonrası modernizmi Andy Warhol ve Robert Motherwell gibi seçkin sanatçılar ile birleştirmeye çalıştı ve özel koleksiyonlarla işbirliğini araştırdı ("Darlings: Özel Koleksiyonlardan Resim ve Heykeller ", 2001; "Franz von Lenbach ve Günümüzde Sanat", 2005). Özellikle, 2004 yılında "Franz von Lenbach ve Günümüzde Sanat" sergisinin bir parçası olarak sergilenen Franz von Lenbach'ın Finckh adlı resim koleksiyonunu sergileyen yayıncı Alfred Neven DuMont'la yapılan verimli gazetecilik işbirliğinin yanı sıra, 2005'te Leverkusen'deki Landesgartenschau (Eyalet Bahçe Gösterisi) ile bağlantısı büyük bir ilgi gördü.

5. Markus Heinzelmann (2006'dan itibaren)

2006'dan beri Markus Heinzelmann müzeyi idare etmektedir. Klasik alanda eğitim almış bir sanat tarihçisi olarak, kamu hizmetinden (Hannover Sprengel Müzesi 1996-1999) ve özel sektörden (CO Siemens AG 1999-2006) deneyimleri beraberinde getirmiştir. Sprengel Müzesi için klasik modern ve çağdaş sanat alanında sergiler düzenlemiştir. Siemens AG için kamu müzeleri ve sanat galerileri ile işbirliği içinde, ortak kurumların tarihçesine ve bulunduğu yere özel olarak uyarlanan çağdaş sanat konulu sergiler düzenledi.
Bu deneyimler ve niteliklere dayanarak, Leverkusen Morsbroich Müzesi için özgün olarak hazırlanan bir program geliştirdi.

Morsbroich’taki kurumların düzenlenmesi

Morsbroich’taki kurumların organizasyonu, özellikle müze ve sanat derneği işbirliği, 2006 yılında tatmin edici değildi, çünkü her kurumun özerkliği ve özgünlüğü kafa karıştırıcı şekilde karmaşıktı. Örneğin, güneydeki ek binada bulunan stüdyo galerisi hem sanat derneği hem de Morsbroich Müzesi tarafından kullanılmaktaydı. Ortak kullanım nedeniyle sanat derneği, faaliyetinin net çerçevesini belirlemede zorlanıyordu. Buna karşılık, bu durum müzenin stüdyo galerisindeki sergilerinin genellikle ziyaretçiler tarafından müze yerine sanat derneğine atfedilmesine neden oluyordu.
Ayrıca, sarayın ana binasındaki çatı katı sergi için neredeyse kullanılmaz haldeydi, çünkü depo olarak kullanılıyordu ve büyük ölçüde ihmal edilmişti. 1997'den beri değişmeden orada sergilenen Ludwig Gies mirasından kalanların sunumu için sadece iki buçuk ek oda kullanıldı.
Her iki kurumu da büyük ölçüde güçlendirmek ve programlarını netleştirmek için, 2007 yılında sanat derneğinin, güneydeki yan binanın salonlarında tüm yıllık komple bir program düzenlemesi kararlaştırılmıştır. Aynı zamanda saraydaki çatı katı temizlenmiş ve yenilenmiştir. Bu düzenleme sonunda, müze, o zamandan beri grafik sanatlar katı olarak kullanılan sergi alanının yaklaşık % 40’ını kazanmıştır.
Bu şekilde, Heinzelmann müze politikasının temel hedefini fark etmeyi başardı: Morsbroich Müzesi'nin koleksiyonuna ve Leverkusenli ziyaretçilere sunumuna daha yoğun ilgi gösterilmesi. Grafik sanatlar katının yenilenmesinden bu yana, yılın yarısı grafik sanatı alanındaki genç, deneysel konuların sunumuna ayrılırken, yılın diğer yarısında koleksiyon sunumları düzenlenmektedir.
Bu durum Ocak 2008'de grafik sanatlar katının açılışında “Morsbroich Müzesinin Grafik Koleksiyonunun Başyapıtları” sergisinin üç sergi katında “Altın Yaprak” adı altında sunulduğunda netlik kazandı. Bu sergide kullanılmak üzere müze, müzenin grafik koleksiyonunu bilimsel olarak belgeleyen ve tasvir eden geniş bir katalog hazırladı.
Aynı zamanda, Heinzelmann, Leverkusen veya Morsbroich bölgesini ziyaret edenlerin "içeri girmeden" sanatı deneyimlemelerini sağlamak amacıyla saraya özgü heykellerle saray parkını dikkatli şekilde genişletti. Danimarkalı sanatçı Jeppe Hein ("Water Island Morsbroich") 2010 yılından beri çocuklara, gençlere, yeni evlilere, sanat turistlerine ve yürüyüşe çıkanlara unutulmaz bir su gösterisi sunmaktadır.
Heinzelmann, en başından beri Morsbroich'in kullanım alanını tamamen artıran bir konsept izlemiştir. Sanat derneği, müze, müze shop, bahçe salonu, restoran, nikah dairesi gibi orada bulunan kurumlar, aynı zamanda rekreasyon alanı olarak park da düzenlemeden mümkün olduğunca güçlenerek çıkmalı, böylece Morsbroich Leverkusen kenti vatandaşları için cazip bir yer olarak görülmelidir. Muhafazakar tahminlere göre, her yıl 40.000 ziyaretçi Morsbroich bölgesini ziyaret etmektedir.

Morsbroich Müzesi'nin programlı çalışmasının üç ayağı: 
Müzenin koleksiyonu ─ müzenin tarihçesi ─ sergiler için başlangıç noktası olan yer

Morsbroich Müzesi ile kıyaslandığında, Köln, Düsseldorf veya Essen gibi şehirlerdeki müzeler, bulundukları yerler ve sürekli yüksek finansal kaynakları nedeniyle çok büyük bir avantaja sahiptir. Geçmişteki sponsorları koleksiyonların oluşturulması ve zenginleştirilmesi, donanımlar, yeni binalar vb. için kıyaslanamayacak derecede daha fazla yatırım yaptılar. Belediyeler kültüre uygun ulaştırma altyapıları oluşturdular. Kentsel pazarlamada, müzelerin tekliflerini destekleyen diğer turistik tekliflerini teşvik eden on yıllık kaynaklara sahipler. Bunun dışında, bu şehirlerin sakinleri, kentlerinin vatandaşları olarak daha belirgin bir anlayışa sahipler ve daha aktif bir biçimde kentsel özgüven, toplumsal gurur ve özdeşleşmenin olası dayanışma noktalarına yönelmektedir.
Yakın gelecekte Leverkusen kenti ile aynı büyüklükteki veya daha büyük belediyelere kıyasla yatırım birikimindeki farkın düzeltilmesinin zor olacağı göz önüne alındığında, Heinzelmann, Morsbroich’un yerinin özelliğini döneminin başından itibaren vurguladı. Morsbroich tarihi (1220'den beri işgal edilmiş), mimarisi (17.-19. Yüzyıldan kalma binalarla) ve sanat tarihi bakımından henüz yeni bir kent olan Leverkusen'in öne çıkan bir semtidir. Burası sivil toplumun anma törenleri ya da tüm kenti kapsayan öneme sahip kutlamaları yapmak ve kendi tarihi ile yüzleştiği ve kendine özgü bir müze önerisiyle buluştuğu yerdir. Morsbroich, Leverkusen vatandaşları tarafından belirli bir semte aidiyeti ile tanımlanmaz ve bu nedenle, semtler arası süregelen bir rekabetin konusu değildir.

Morsbroich’de klasik “Beyaz Küp sergileri” (tarafsız, özellikle sergi alanı için inşa edilen salonlardaki sergiler) düzenlenemez. Tamamı pencereli barok salonlar, alçı tavanlar ve birçok kapı geçitlerinden dolayı aşırı derece kendine özgüdür. Bu nedenle, Morsbroich Müzesi, serginin yerini karakteristik bir özellik olarak vurgulayan sergilere odaklanan bir konsept sunmaktadır: Amaç, yalnızca Leverkusen'de veya en azından özellikle Leverkusen'de iyi bir şekilde sunulabilecek mümkün olduğunca fazla sayıda sergi oluşturmaktır.
Bu nedenle Morsbroich’te 2006’dan bu yana yapılan sergilerin yaklaşık yarısı yere, açıkça mimari veya sosyal bir alana, müze tarihine ve belirli sanatçılarla olan bağlantılarına veya doğrudan müzenin koleksiyonuna ilişkindir.

1. Sergiler için başlangıç noktası olan yer

Saray binası düzenli olarak çıkış noktası ve sergilere konu olarak müzeye katkı sağlamaktadır. Yapının tarihinin, sakinlerinin ve mimarisinin sorumlular tarafından vurgulanması sayesinde, Leverkusen’deki durumunun benzersizliği öne çıkarılmaktadır: Burada, kent sakinlerinin ve misafirlerinin sanat ve tarihle buluşmalarını sağlayacak nitelik, deneyim ve özelliklerle dolu bir binaya rastlanır.

Örnekler:
• Kişisel İşler. Yeni yakınlık türleri (2006)
• Ann Veronica Janssens. An den Frühling (2007)
• PROJELER: YAPILAN. Candida Höfer'in Kuehn Malvezzi ile sergisi (2009)
• Frauenzimmer (2011)
• Rosemarie Trockel / Paloma Varga Weisz. Maison de Plaisance (2012)
• Zeitgespenster. Erscheinungen des Übernatürlichen in der zeitgenössischen Kunst (2012/2013)
• Thomas Grünfeld – homey. Werke von 1981 bis 2013 (2013)
• Zilla Leutenegger. 13 Räume – Eine Biografie in Kleidern (2013/2014)
• Jäger & Sammler in der zeitgenössischen Kunst (2014)
• Jana Gunstheimer (2015/2016)

3. Sergiler / koleksiyon sergileri için başlangıç noktası olan koleksiyon

Leverkusen kenti, 2004'ten beri Morsbroich Müzesi'nin satın alma ödeneğini askıya almış olmasına rağmen, kendi koleksiyonu genellikle serginin odak noktasını oluşturmaktadır. Koleksiyon resim ve heykel alanında yaklaşık 600 eser ve grafik alanında yaklaşık 4.000 eser ile nispeten küçüktür. Bu nedenle, klasik tekli sunumlar ve genel bakış sergilerine ek olarak, müze, koleksiyonun bireysel parçalarının birleştirici bir öğesi olarak büyü üzerine ya da Jan Albers ve Jens Ullrich gibi sanatçılar tarafından koleksiyonun düzenlenmesi gibi özel konulara odaklanmaktadır.

Örnekler:
• VIP III. Arena der Abstraktion (2006)
• Blattgold. Meisterwerke der grafischen Sammlung des Museum Morsbroich (2008) und Georg Baselitz (2008)
• Jan Albers & Jens Ullrich: Kollekte (2009)
• Alfred Hrdlicka. Wie ein Totentanz (2010)
• Fred Sandback. Zeichnung, die man bewohnen kann (2011)
• Hans Salentin. Collagen mit Papier und Metall (2013)
• Eine Handvoll Erde aus dem Paradies. Magische Objekte aus dem Museum Morsbroich (2013/2014)
• Blinky Palermo. Das Grafische Werk (2014/2015)
• Buna ek olarak, Morsbroich Müzesi’nin, Wiesdorfer Christuskirche ile örnek bir işbirliği geliştirmesi nedeniyle; 2011 ve 2014 yıllarında Rudolf Schoofs ve Leverkusen Müzesi koleksiyonundan Franz Hitzler'in eserleriyle yapılan sergiler halka sunulmuştur.

4. Sergiler için çıkış noktası olarak müzenin tarihçesi

1951'de Morsbroich Müzesi'nin kuruluş amacı “hayatta olan sanatçıların daimi sergilerini düzenlemekti”.Ancak, 60 yıldan fazla kesintisiz sergi faaliyetinden sonra, müzenin geçmişinde tarihi olarak önemli birçok sergi açtığı ortaya çıktı. Bugün, müze bu tarihi anımsatan, sadece kentin kültürel gelişme ve ilerleme göstergesi olarak statüsünü vurgulamakla kalmayıp, aynı zamanda Leverkusen’in günümüze ilişkin verdiği ilhamı meydana çıkarmaktadır.

Örnekler:
• Tiyatro sokakta. Happenings (olaylar) Wolf Vostell (2010)
• Keramische Räume. Lucio Fontana, Norbert Prangenberg, Thomas Schütte, Rosemarie Trockel, Markus Karstieß (2014)
• More Konzeption Conception Now (2015)

Başkalarının gözünden Morsbroich programı
Üç sütunlu modeliyle, Morsbroich Müzesi, kendi koleksiyonu, mimari ve sosyal bir referans noktası olarak yeri ve tarihi ile yoğun şekilde ilgilenmektedir. Neue Zürcher Zeitung (NZZ) (Yeni Zürih Gazetesi), bu yaklaşımı 2009 yılında, koleksiyon varlıklarının çağdaş bir şekilde ele alınmasıyla ilgili çok sayfalı bir makalede taktir etmiştir (12.12.2009). Yazar, "Mucize odası ve mozole arasında" başlığı altında sorunu açıkladı: "Başarının ölçüsü ve devlet desteği argümanı ziyaretçi oranıdır. Bu oran küçülür, koleksiyon oluşturma durur ve eski koleksiyonlar gözden geçirilip restore edilmez ise müze bir mozoleye dönüşür. (...) Sansasyonel yeni binalar ve unutulup giden etkinlikler yerine, kısmen harap eski müzelerin ve bunların koleksiyonlarının ve kütüphanelerinin korunmasına mı yatırım yapılmalıdır? Çözüm yaklaşımları nelerdir?"
Yazar, Almanya'da bu sorunlarla ideal bir şekilde baş eden üç kurum ve bir ağın varlığından; Frankfurt'taki Städel Müzesi, Berlin'deki Staatliche Museen zu Berlin, 20 müzenin birliği olarak Ruhrkunstmuseen ve Leverkusen'deki Morsbroich Müzesi'nden bahseder: "Bazı deneysel yanları güçlü müze müdürleri bunun nasıl yapılabileceğini göstermektedir. Örneğin Markus Heinzelmann, geçici sergilerde çağdaş sanat eserleri ile kendi müze koleksiyonunun eserleri arasında anlamlı köprüler kurmaktadır ve Kunstkritikerverband'ın (Sanat Eleştirmenleri Birliği) jürisini Morsbroich müzesinin (Leverkusen’de) 2009 Yılı Müzesi olarak seçilmesine ikna etmiştir".

Taktirler ve ödüller
Sergilerin kalitesi ve koleksiyonun özel kullanımı, Morsbroich’in yeri ve tarihi ülke genelinde büyük ilgi görmüştür. Bu nedenle 60 yıllık geçmişinde ilk kez Leverkusen Müzesine ve burada yapılan çalışmalara son yıllarda birden fazla ödül verilmiştir.

1. KRV 2008'de Yılın Sergisi
Her yıl çok değerli uzman bir jüri tarafından yılın sergisine verilen ödül, KRV dahilindeki müzelere verilen en önemli ödül olarak kabul edilmektedir. 2008 yılında Markus Heinzelmann’ın küratörlüğünü yaptığı "Gerhard Richter" in sergisi. "Üzeri Boyanan fotoğraflar" yılın sergisi seçilmiştir. Sergi, Köln'de yaşayan sanatçı ile yakın işbirliği içinde hazırlandı ve neredeyse bilinmeyen bir türdeki Gerhard Richter'in çalışmalarından ilk olarak toplam 500 eser sergilenmiştir. Bu bağlamda yol gösteren, Köln'deki Ludwig Müzesi ile yapılan işbirliğiydi. Morsbroich Müzesi ve Ludwig Müzesi, her iki serginin senkronizasyonu hakkında serginin çok öncesinde anlaştılar - Köln'de Richter, çalışmalarının kapsamlı bir retrospektifini gösterdi - böylece müzeler hem basın çalışmalarında hem de pazarlamalarına yaklaşımları ile birbirlerinden önemli ölçüde yararlanabildiler.

2. 2009 Yılında Almanya’da Yılın Müzesi
2009 yılında, Morsbroich Müzesi, Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Birliği (aica) tarafından "Almanya'da Yılın Müzesi" seçildi. Bu bir Alman müzesinin alabileceği en yüksek ödüldür. Jürinin gerekçesi şöyledir: Gerhard Richter’in “Übermalte Fotografien” (Üzeri Boyanan Fotoğraflar) ve
Candida Höfer'in fotoğraflarının yer aldığı “Projects: Done” (Projeler: Tamam) yakın zamanda gerçekleştirilmiş olan sergi örneklerinden, Leverkusen’de taktire değer düzeyde bir sergi faaliyeti bulunduğu görülmektedir.
Sunumun çok yönlülüğüne rağmen, örnek biçimde, özgün koleksiyon ile sergi programı arasında bir köprü kurularak, izleyici informalizm, happening ve dekolaj, modern heykel veya yeni fotoğrafçılık gibi en güncel sanatsal akımlara dikkatle yönlendirilmiştir.
Hem tutarlı şekilde yürütülen, oldukça bağımsız koleksiyon politikası hem de kaliteli, bilimsel olarak geliştirilen katalogların eşlik ettiği Morsbroich Müzesi'nin sergi serisi jüriyi ikna etmiştir.”

3. Küratörler için Justus Bier Ödülü'nün Doreen Mende ve Markus Heinzelmann'a "PROJECTS: DONE” sergisi için sunulması. Candida Höfer'in Kuehn Malvezzi ile sergisi "2010
Küratörlere verilen tek Alman ödülü, varlığının ikinci yılında 2010 yılında Leverkusen'e verilmektedir.
"Ödül, 20. ve 21. yüzyıl sanatı konusunda özel bir anlayışa sahip olduklarını kanıtlayan Almanca konuşulan ülkelerdeki genç küratörlerin çalışmalarına verilmektedir. Ödül, katalog metinlerinin mükemmel bir dille ifadesi ve profesyonel kalitesi veya katalog üretiminin özellikle başarılı editoryal uygulaması için verilmektedir. (...) Justus Bier (1899-1990), 1930-1936'da Hannover'deki Kestner şirketinin müdürüydü.
Justus Bier’in bir Yahudi olmasından dolayı, işten çıkarılması ve sürekli olarak modern sanata adanan programının yasaklanması Naziler tarafından defalarca talep edildi.
Ancak, Justus Bier programını değiştirmedi ve Kestner şirketinin yönetim kurulu tarafından işten çıkarıldı. 1936'daki Franz Marc sergisinden dolayı kurum Gestapo tarafından kapatıldı. ”(Öz sunum)

4. KRV 2015'teki en iyi sergi programı (WamS)

Leverkusen’in elçisi olarak Müze

Morsbroich’teki çalışmalar bölgesel ve özellikle ulusal basın tarafından ilgiyle izlenmekte ve değerlendirilmektedir. Çok sayıda ödül, kendine özgü Leverkusen programının olumlu ses getirmesi ve sergilere ilişkin yoğun röportajlar sayesinde çağdaş sanatın yeri olarak Leverkusen hakkında olağanüstü olumlu bir imaj gelişmektedir. Bu şekilde Morsbroich Leverkusen kent pazarlamasının küçümsenmeyecek bir parçası haline gelmektedir. Leverkusen kimya sahası veya bir spor kenti olarak Leverkusen hakkında zaman zaman eleştirel haberler yapılması ve bu nedenle kararsız bir tablonun oluşması halinde bile, bölgeler üstü basın Morsbroich Müzesi’nden neredeyse istisnasız olarak olumlu şekilde bahsetmektedir.

Leverkusen'deki en ünlü kültürel etkinliklerin yayınlandığı sayfalara yönelik nitelikli bir internet araştırması, Morsbroich Müzesi'nin şehir pazarlamacılığı konusundaki başarısını doğrulamaktadır:

„Leverkusen Caz Günleri“ 178.000 sonuç
„Morsbroich Müzesi“ 127.000 sonuç
„Sensenhammer“ 36.000 sonuç
„Leverkusen Forumu“ 32.700 sonuç
„Bayer Kültürü“ 15.000 sonuç
„Leverkusen Japon Bahçesi“ 6.500 sonuç
„Leverkusen Dinlenme Evi“ 4.800 sonuç


Sonuç ve görünüm

Kuşkusuz, Morsbroich Müzesi, Leverkusen kimliğinin göze çarpan özgün noktalarından biridir. Öte yandan bahçe salonunun yönetiminden de sorumlu olan Kültür kenti Leverkusen’in kısmi işletmesi, müze işletmesinden sorumlu Leverkusen kentinin ve vatandaşlarının ve müze demokratik organlarının temsilcileri olarak, Leverkusen'in vatandaşlığının farklı çıkarlarını birleştiren merkezi bir görevi üstlenir. Önemli ve anlamlı olan, 1951 yılında kentin genç vatandaşlarının binayı çağdaş sanata adaması ve nasyonal sosyalizmin yaralarını iyileştirmesi için görevlendirmesidir. Bu sayede Leverkusen kenti sosyal ve sanat tarihi yazarken aynı şekilde başardığı deneysel, uluslararası ve oldukça zorlu bir sanat açısından eşsiz bir merkez ortaya çıkmıştır.
Diğer belediyelere kıyasla mütevazı donanımına rağmen, müze, günümüze kadar benzersiz konumunu korumayı başararak Leverkusen kentine yüksek bir kültürel farkındalık seviyesi kazandırmıştır. Son yıllarda, müzeye çok sayıda takdir ve ödül verilmiştir. Müze sayesinde, kimya endüstrisine odaklanmış tek boyutlu bir belediyenin imajı kararlı bir şekilde genişlemektedir. Hemşehrilik dahilinde müze, yüksek düzeyde sivil katılıma rastlanan, yani çok gelişmiş onursal makamlar aracılığıyla ve kendine özgü bir dernek hayatıyla tanınan bir yerdir. Ek olarak, Morsbroich Müze Derneği özel bağışçılardan, ülke genelindeki vakıflardan veya örneğin kent için Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinden iyi bilinen yardımlar almaktadır. Ayrıca, müze kendine kent içinde, okul dışında en genç ama aynı zamanda yetişkin vatandaşlarının güçlendirilmesinde de etkin bir rol oynayan önemli bir eğitim kurumu olarak bir yer edinmiştir.

Müze, Leverkusen vatandaşları ve misafirleri için cazip bir yer haline gelmiştir. Yılda yaklaşık 40.000 ziyaretçiye, anaokulundan tekerlekli sandalye kullananlara, sergiden restoran ziyaretçilerine kadar politika, iş ve kültür alanında çok çeşitli hizmetler sunulmaktadır.

Morsbroich’un mirası ile yaşamak Leverkusen şehrinin gelecekteki sürdürülebilirliği için bir plan oluşturur. "Yaratıcı sınıfa" (Richard Florida) ve bu kentin tüm vatandaşlarına güvenilir bir vatan verilebilir mi? Morsbroich müzesi, tüm kuşakların, cinsiyetlerin, tabakaların ve farklı ilgi alanına sahip grupların buluşabileceği bir yerdir. Bu yeri daha da güçlendirmek önemlidir.

 

Müze /
Tarihçe

27 Ocak 1951'de, Morsbroich Müzesi resmi olarak henüz genç Federal Almanya Cumhuriyeti'nin ilk çağdaş sanat müzesi olarak kuruldu ve törenle açıldı. Leverkusen Büyükşehir Belediyesi Geçici Başkanı Kaymakam Wilhelm Dombois, konsey ve özel olarak oluşturulan sanat komisyonunun görüşmelerini şöyle özetlemektedir:

 

"Leverkusen kenti, sadece kültürel amaçlar için kullanılmak üzere, 20 yıl süreyle Baron von Diergardt'a ait, sanat tarihi bakımından değerli, Morsbroich sarayını kiralama olanağına erişti. Bu sarayın ana bölümünde, halihazırda hazırlık çalışmalarının yapıldığı ve danışma meclisinin oluşturulduğu kent müzesi yer almaktadır. Danışma meclisi (...) tüm sanat dallarına karşı ön yargısız ve hiç kimseye imtiyaz tanımaksızın, hayatta olan sanatçıların daimi sergilerini düzenleme ve sanat eleştirmenleri ve halk ile buluşmalarını ve yeteneklerini sergileme fırsatını sağlama görevini üstlenmiştir.”
Bu sözler ile genç, deneysel ve çığır açan sanatın yurdu olan Morsbroich'in efsanevi düzeyi Aralık 1952'de Kültür Komitesi tarafından yeniden onaylanarak Morsbroich Müzesi’nin anayasası oluşturulmuştur.

Günümüzde artık hayal edemediğiniz şeyler: Nasyonal sosyalizm döneminde on iki yıl süren sanatsal yoksunluğun ardından, Rheinland'daki kültürel yaşam her şeyden önce özel alanda yaşatıldı. Örneğin, Bonn yakınlarındaki Alfter’de Donnerstagsgesellschaft, yine Barok bir sarayın salonlarında 1947'den 1950'ye kadar sergiler, konferanslar, tartışmalar ve konserler düzenledi. Bu nedenle, Morsbroich Müzesi'nin açılmasıyla Leverkusen, amacından uzaklaşan modernliği kurumsal olarak da yeniden hak ettiği yere getirmek ve demokratik işbirliği için çağdaş sanattan öneriler almak olan kültürel bir harekete öncülük etti. 1955’teki documenta adlı dünya sanat sergisinin düzenlenmesi, tam olarak bu kayıp yılları telafi etmek ve geleceğe dair vizyon sahibi bir bakış açısı üzerine kuruludur.

Morsbroich Müzesi sergi etkinliği

 

1986 yılına kadar Kuzey Ren-Vestfalya'da çağdaş sanat konusuna adanmış iki müze vardı: Krefeld Sanat Müzeleri ve Leverkusen Morsbroich Müzesi. Özel yönelimleriyle Krefeld ve Leverkusen şehirleri, federal devlet sınırlarının çok ötesindeki konukları cezbetti.

Udo Kultermann’ın (1959-1964) müdürlüğü sırasında ve ardından Rolf Wedewer (1965-1995) yönetiminde, Morsbroich Müzesi, Leverkusen'in bir müze şehri olarak uluslararası ününü güçlendiren çok sayıda efsanevi sergi düzenledi. Udo Kultermann, 1960 yılında dünyanın ilk ”Monokrom Resim” müze sergisini sundu. 5-7 Mayıs 1961’de Theodor W. Adorno, Max Bense, Helmut Heissenbüttel ve diğerlerinin katılımıyla "Morsbroich Kültür Günlerini" düzenledi. 1962'de Lucio Fontana'nın eserinin ilk retrospektifini düzenleyen Kultermann, 1963'te 1980'lerin başlarında müzenin yeniden inşasına ve yenilenmesine öncülük eden genç mimar Oswald M. Ungers'ı küratör olarak Leverkusen'e getirdi. Her şeyin ötesinde, Rolf Wedewer "Konzeption - Conception" ile günümüze kadar sanat üretimine hâkim olan tasarım sanatı üzerine dünya çapında ilk müze sergisini ve Barok sarayın her salonunun sanatçılar tarafından ayrı ayrı tasarlanan bir parkura dönüştürüldüğü "Räume - environments" sergisi ile 1969 yılını unutulmaz bir sergi yılı haline getirdi.

1986'da, Düsseldorf'taki Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen’in, çok sık ziyaret edilen eski kent banliyösündeki yeni binasını açması ve Köln kentinin, koleksiyoner eşler Peter ve Irene Ludwig için katedralin ve ana tren garının hemen yakınında yeni bir bina inşa etmesi üzerine Kuzey Ren-Vestfalya'daki müze alanı köklü bir değişime uğradı. Her iki bina da, aynen Mönchengladbach'ta 1982'de açılan Abteiberg Müzesi gibi, klasik modernizm ve çağdaş sanata adanmıştır.

Morsbroich Müzesi Programı


1. Curt Schweicher (1951-1958)

Doğal olarak, müze programı kurulduğu günden bu yana kurum yöneticilerine büyük ölçüde bağlıydı. İlk atanan yönetici olarak Curt Schweicher (1951-1956) Konsey ve sanat komisyonu talimatlarını hızla uygulamaya koydu ve programını üç ayak üzerine kurdu:
1. „Rheinische Sezession Düsseldorf“ (1951), „Xaver Fuhr – Aquarelle“ (1952), „Bergische Kunstgenossenschaft Wuppertal“ (1952), „Anton Raederscheidt gibi Rheinlandlı sanatçılar ve sanatçı birlikleri. Yağlı Boya, Sulu Boya, Çizimler 1922-1952 "(1952)," Werkkunstschule Krefeld "(1955) veya" F.M. Jansen“ (1955)

2. “Çağdaş İsviçre Grafiği“ (1951), “İngiliz Litografları ve Monotipleri“ (1953), „ABD’de Sanayi ve Zanaat Yeni Ev Aletleri Yaratıyor“ (1953), „Hollanda'da yeni bina yapımı“ (1953), „Fantastik Basel resim sanatı“ (1955), „Brezilya inşa ediyor“ (1956) veya „Günümüzde İtalyan Resim Sanatı“ (1956) gibi diğer ülkelerin sanatı

3. "Empresyonizmden Günümüzün Resim Sanatına" gibi klasik modernizm sanatı. Gezici reprodüksiyonlar sergisi. UNESCO tarafından düzenlenen "(1951)," Haubrich Koleksiyonu'ndan 20. Yüzyıl Alman Sanatı "(1953)," Oskar Moll "(1954)," Fernand Léger "(1955) veya" Robert Delaunay "(1956)

Programının tüm üç yönünün de birleştiği bir sergi Curt Schweicher'in himayesinde gerçekleşen en önemli sergilerden sayılabilir: Göç eden ressamlar (1955).

Curt Schweicher, bu sergiyi gerçekleştirme nedenlerini şöyle tanımlamaktadır:
Sanat ile ilgilenen bir çok kişi, hem Almanya'da sanat yapması engellendiğinde ve hayatı tehlikeye girdiği anda hem de geçmiş bir zamanda kendi isteği doğrultusunda kendini geliştirmek için diğer ülke ve şehirlerdeki sanatçıları ziyaret etmek üzere Almanya’yı terk eden sanatçıları bir kez yan yana görmek istedi. (…).
Bunların arasında Alman kökenli olmayan sanatçılar da bulunmaktadır. Almanya, onlar için bir geçiş ülkesi veya kendi rızaları ile vazgeçtikleri veya vazgeçmeleri gereken tercih ettikleri bir ülkeydi. Bu nedenle sergi, ulusal kökenli olmanın ötesindeki sanat coşkusu için, belki de binanın uluslararası niteliği semptom ve sembol olması nedeniyle bir zamanlar gelişmekte olan bir Alman sanat yaşamını, öğrenmeye çok hevesli ve yetenekli bir Alman sanat yaşamını anımsatmaktadır.”

Bu sergiyle Schweicher, müzenin nasyonal sosyalistlerin barbarlığına ve modern sanata uygulanan baskıya karşı bir tavır niteliğini vurgulayarak Leverkusen vatandaşlarında kuruluş fikrini bir kez daha derinleştirmektedir. Sanat eserlerinin halka açık müzelerde satılması ve sanatçılar, koleksiyonerler ve müze personeli üzerinde propaganda yoluyla ve nihayetinde fiziksel baskı, olağanüstü kültürel varlıkların kaybına ve sanatçıların göç etmelerine ve öldürülmelerine yol açmıştır: Morsbroich Müzesi, hem insanı hem de sanatı benzer şekilde küçümseyen diktatörlüğe ve yandaşlarına karşı tavır almayı amaçlamaktadır. 

2. Udo Kultermann (1959-1964)

Udo Kultermann, görev süresinin başından itibaren kararlı bir şekilde ilerici sanat anlayışından yana oldu ve özellikle sınır ötesi sergilerle ilgilendi, 1962'de yaklaşımını şöyle özetledi:
"Morsbroich Müzesi, sanata toplumun içinde uzun zamandır kaybedilen yerini geri vermek yani müzenin duvarlarını yıkmak istemektedir. Zira bir müzenin sırf kendisi için var olduğuna inanmak saçmadır; aksine toplumda tanımlanabilir işlevleri bulunmaktadır. Sanat da sadece sanat için var olmaz. Sanat taklidi anlamsızlık gibi kaostan da kurtarılması gereken çağdaş sanata bakış açısında, Morsbroich, insan ve çevresini, insanlar arası ve insanlar ile kozmos arasındaki ilişkilerin uyumlu hale getirilmesine ilgi duyan tüm insanlar için düzen ve uyum konusunda yeni bir sorumluluk, yeni yasalar ve standartlar, yeni bir dinamik ve yeni bir ritmin genç sanatçıların eserleri sayesinde etkili olmasını deneyecektir. Burada söz konusu olan toplumsal ve politik alanlarda olduğu gibi, katılaşmış sınırları aşmak, bu çok farklı alanlar arasındaki sınırları da aşmak, sanatı günlük yaşamın gerçekliğine yeniden kavuşturmaktır.”

Kultermann, müdürlüğünün beş yılında (1959-1964), diğer şeylerin yanı sıra, Zürih Uygulamalı Sanatlar Okulu'nda öğretmenlik yapan ve Ulm Tasarım Yüksek Okulu kurucuları arasında yer alan, sınırsız, politik ve toplumsal açıdan kendini adamış bir sanatçı olan İsviçreli mimar, sanatçı ve tasarımcı Max Bill'in sergisini açmıştır. – Udo Kultermann'ın ilk kez 1960 baharında "sanatı aşan toplumun vizyonunun bir ifadesi" olan "yeni sanatsız sanat" konseptini sunduğu efsanevi sergi "Monokrom Resim". – Ve Udo Kultermann'ın 12 Ocak - 4 Mart 1962 tarihleri arasında Morsbroich Müzesi'ndeki eserlerinin en büyük retrospektifiyle sunduğu sınır aşıcı Lucio Fontana.

Ayrıca "Ad Reinhardt, New York " sergisi Roberto Crippa "(1960), - Francesco Lo Savio, Roma, - Jef Verheyen, Antwerp"; 1961'de aynı yıl Yona Friedman’ın küratörlüğünü yaptığı "Mobil Mimari" konulu serginin vev aynı zamanda Theodor W. Adorno, Max Bense, Otto Mauer, Umbro Appollonio, Heinz-Klaus Metzger, dansçı Kaluza, Frei Otto, Norbert Kricke, Gerhard / Chr. Graevenitz ve Helmut Heissenbüttel, Franz Mon ve Hans G. Helms katılımıyla disiplinler arası "Morsbroich Sanat Günleri" sergisini düzenledi. 1962'de, Rus süprematist Kazimir Malevich'in, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ilk kez daha geniş bir halk kitlesini yeniden bilinçlendiren Amsterdam Stedelijk Müzesi tarafından hazırlanan büyük retrospektifini sundu. Kultermann, 1962'de konstrüktivizm üzerine büyük bir sergi düzenledi ve 1963'te “Cam Zincir” i sundu. Bruno Taut'un 1919-1920 arasındaki çevresinden vizyoner mimarlarından olan genç Oswald Mathias Ungers'ı bu projenin gerçekleşmesi için kazanmayı başardı. 1964'teki veda yılında, diğer şeylerin yanı sıra, Sovyet yönetmen Sergei Eisenstein'ın çizimlerini sergiledi ve bu vesileyle filmlerini de gösterdi.

Toplumda köklü bir değişime yönelik bu katı disiplinler arası yaklaşım, halk arasında tekrar tekrar hoşgörüsüzlükle karşılaştı. Bu müdürün olağanüstü değeri ancak geçmişe bakıldığında tam olarak anlaşıldı.

3. Rolf Wedewer (1965 – 1995)

Rolf Wedewer, 1965'te Leverkusen'deki görevini önceki görev sahibine göre çok daha atak ve mümkün olduğunca çekişmeli bir kamuoyu tartışması yaratma amacıyla devraldı.
Wedewer “Realismus der Symptome” (Semptomların Gerçekliği) (1966), “Tradition und Gegenwart” (Gelenek ve Şimdiki Zaman) (1966), “Fetisch-Formen” (Fetiş Formları) (1967) ve “Fetisch Jugend” (Fetiş Gençlik) gibi konu bakımından iddialı sergileri sundu.
Tabu Tod” (Tabu Ölüm)(1972). Sergi etkinliklerinde öne çıkanlar arasında, her ikisi de 1969'da sunulan “Konzeption – Conception“ ve „Räume – environments“ adlı sergiler vardı.
Rolf Wedewer’in görev döneminde saray, ünlü Kölnlü mimar Oswald Mathias Ungers tarafından kapsamlı şekilde yenilenmiştir (1981-1985). Wedewer, yeniden açılışı Mısırlı ve modern heykelin (1986) görkemli şekilde karşılaştırılması için kullandı.

4. Susanne Anna ve Gerhard Finckh (1995 – 2006)

Curt Schweicher, Udo Kultermann ve önceki Wedewer programlara sadık kalan yaklaşımlarda bulunurken, Susanne Anna (1995-1999) ve Gerhard Finckh (2000-2006) programlarında daha esnek davrandılar. Anna, Wedewer'in informalizme odaklanmasının yanı sıra tartışmalı tematik sergilere olan önceki ilgisinden yola çıktı. Gerhard Finckh ayrıca savaş sonrası modernizmi Andy Warhol ve Robert Motherwell gibi seçkin sanatçılar ile birleştirmeye çalıştı ve özel koleksiyonlarla işbirliğini araştırdı ("Darlings: Özel Koleksiyonlardan Resim ve Heykeller ", 2001; "Franz von Lenbach ve Günümüzde Sanat", 2005). Özellikle, 2004 yılında "Franz von Lenbach ve Günümüzde Sanat" sergisinin bir parçası olarak sergilenen Franz von Lenbach'ın Finckh adlı resim koleksiyonunu sergileyen yayıncı Alfred Neven DuMont'la yapılan verimli gazetecilik işbirliğinin yanı sıra, 2005'te Leverkusen'deki Landesgartenschau (Eyalet Bahçe Gösterisi) ile bağlantısı büyük bir ilgi gördü.

5. Markus Heinzelmann (2006'dan itibaren)

2006'dan beri Markus Heinzelmann müzeyi idare etmektedir. Klasik alanda eğitim almış bir sanat tarihçisi olarak, kamu hizmetinden (Hannover Sprengel Müzesi 1996-1999) ve özel sektörden (CO Siemens AG 1999-2006) deneyimleri beraberinde getirmiştir. Sprengel Müzesi için klasik modern ve çağdaş sanat alanında sergiler düzenlemiştir. Siemens AG için kamu müzeleri ve sanat galerileri ile işbirliği içinde, ortak kurumların tarihçesine ve bulunduğu yere özel olarak uyarlanan çağdaş sanat konulu sergiler düzenledi.
Bu deneyimler ve niteliklere dayanarak, Leverkusen Morsbroich Müzesi için özgün olarak hazırlanan bir program geliştirdi.

Morsbroich’taki kurumların düzenlenmesi

Morsbroich’taki kurumların organizasyonu, özellikle müze ve sanat derneği işbirliği, 2006 yılında tatmin edici değildi, çünkü her kurumun özerkliği ve özgünlüğü kafa karıştırıcı şekilde karmaşıktı. Örneğin, güneydeki ek binada bulunan stüdyo galerisi hem sanat derneği hem de Morsbroich Müzesi tarafından kullanılmaktaydı. Ortak kullanım nedeniyle sanat derneği, faaliyetinin net çerçevesini belirlemede zorlanıyordu. Buna karşılık, bu durum müzenin stüdyo galerisindeki sergilerinin genellikle ziyaretçiler tarafından müze yerine sanat derneğine atfedilmesine neden oluyordu.
Ayrıca, sarayın ana binasındaki çatı katı sergi için neredeyse kullanılmaz haldeydi, çünkü depo olarak kullanılıyordu ve büyük ölçüde ihmal edilmişti. 1997'den beri değişmeden orada sergilenen Ludwig Gies mirasından kalanların sunumu için sadece iki buçuk ek oda kullanıldı.
Her iki kurumu da büyük ölçüde güçlendirmek ve programlarını netleştirmek için, 2007 yılında sanat derneğinin, güneydeki yan binanın salonlarında tüm yıllık komple bir program düzenlemesi kararlaştırılmıştır. Aynı zamanda saraydaki çatı katı temizlenmiş ve yenilenmiştir. Bu düzenleme sonunda, müze, o zamandan beri grafik sanatlar katı olarak kullanılan sergi alanının yaklaşık % 40’ını kazanmıştır.
Bu şekilde, Heinzelmann müze politikasının temel hedefini fark etmeyi başardı: Morsbroich Müzesi'nin koleksiyonuna ve Leverkusenli ziyaretçilere sunumuna daha yoğun ilgi gösterilmesi. Grafik sanatlar katının yenilenmesinden bu yana, yılın yarısı grafik sanatı alanındaki genç, deneysel konuların sunumuna ayrılırken, yılın diğer yarısında koleksiyon sunumları düzenlenmektedir.
Bu durum Ocak 2008'de grafik sanatlar katının açılışında “Morsbroich Müzesinin Grafik Koleksiyonunun Başyapıtları” sergisinin üç sergi katında “Altın Yaprak” adı altında sunulduğunda netlik kazandı. Bu sergide kullanılmak üzere müze, müzenin grafik koleksiyonunu bilimsel olarak belgeleyen ve tasvir eden geniş bir katalog hazırladı.
Aynı zamanda, Heinzelmann, Leverkusen veya Morsbroich bölgesini ziyaret edenlerin "içeri girmeden" sanatı deneyimlemelerini sağlamak amacıyla saraya özgü heykellerle saray parkını dikkatli şekilde genişletti. Danimarkalı sanatçı Jeppe Hein ("Water Island Morsbroich") 2010 yılından beri çocuklara, gençlere, yeni evlilere, sanat turistlerine ve yürüyüşe çıkanlara unutulmaz bir su gösterisi sunmaktadır.
Heinzelmann, en başından beri Morsbroich'in kullanım alanını tamamen artıran bir konsept izlemiştir. Sanat derneği, müze, müze shop, bahçe salonu, restoran, nikah dairesi gibi orada bulunan kurumlar, aynı zamanda rekreasyon alanı olarak park da düzenlemeden mümkün olduğunca güçlenerek çıkmalı, böylece Morsbroich Leverkusen kenti vatandaşları için cazip bir yer olarak görülmelidir. Muhafazakar tahminlere göre, her yıl 40.000 ziyaretçi Morsbroich bölgesini ziyaret etmektedir.

Morsbroich Müzesi'nin programlı çalışmasının üç ayağı: 
Müzenin koleksiyonu ─ müzenin tarihçesi ─ sergiler için başlangıç noktası olan yer

Morsbroich Müzesi ile kıyaslandığında, Köln, Düsseldorf veya Essen gibi şehirlerdeki müzeler, bulundukları yerler ve sürekli yüksek finansal kaynakları nedeniyle çok büyük bir avantaja sahiptir. Geçmişteki sponsorları koleksiyonların oluşturulması ve zenginleştirilmesi, donanımlar, yeni binalar vb. için kıyaslanamayacak derecede daha fazla yatırım yaptılar. Belediyeler kültüre uygun ulaştırma altyapıları oluşturdular. Kentsel pazarlamada, müzelerin tekliflerini destekleyen diğer turistik tekliflerini teşvik eden on yıllık kaynaklara sahipler. Bunun dışında, bu şehirlerin sakinleri, kentlerinin vatandaşları olarak daha belirgin bir anlayışa sahipler ve daha aktif bir biçimde kentsel özgüven, toplumsal gurur ve özdeşleşmenin olası dayanışma noktalarına yönelmektedir.
Yakın gelecekte Leverkusen kenti ile aynı büyüklükteki veya daha büyük belediyelere kıyasla yatırım birikimindeki farkın düzeltilmesinin zor olacağı göz önüne alındığında, Heinzelmann, Morsbroich’un yerinin özelliğini döneminin başından itibaren vurguladı. Morsbroich tarihi (1220'den beri işgal edilmiş), mimarisi (17.-19. Yüzyıldan kalma binalarla) ve sanat tarihi bakımından henüz yeni bir kent olan Leverkusen'in öne çıkan bir semtidir. Burası sivil toplumun anma törenleri ya da tüm kenti kapsayan öneme sahip kutlamaları yapmak ve kendi tarihi ile yüzleştiği ve kendine özgü bir müze önerisiyle buluştuğu yerdir. Morsbroich, Leverkusen vatandaşları tarafından belirli bir semte aidiyeti ile tanımlanmaz ve bu nedenle, semtler arası süregelen bir rekabetin konusu değildir.

Morsbroich’de klasik “Beyaz Küp sergileri” (tarafsız, özellikle sergi alanı için inşa edilen salonlardaki sergiler) düzenlenemez. Tamamı pencereli barok salonlar, alçı tavanlar ve birçok kapı geçitlerinden dolayı aşırı derece kendine özgüdür. Bu nedenle, Morsbroich Müzesi, serginin yerini karakteristik bir özellik olarak vurgulayan sergilere odaklanan bir konsept sunmaktadır: Amaç, yalnızca Leverkusen'de veya en azından özellikle Leverkusen'de iyi bir şekilde sunulabilecek mümkün olduğunca fazla sayıda sergi oluşturmaktır.
Bu nedenle Morsbroich’te 2006’dan bu yana yapılan sergilerin yaklaşık yarısı yere, açıkça mimari veya sosyal bir alana, müze tarihine ve belirli sanatçılarla olan bağlantılarına veya doğrudan müzenin koleksiyonuna ilişkindir.

1. Sergiler için başlangıç noktası olan yer

Saray binası düzenli olarak çıkış noktası ve sergilere konu olarak müzeye katkı sağlamaktadır. Yapının tarihinin, sakinlerinin ve mimarisinin sorumlular tarafından vurgulanması sayesinde, Leverkusen’deki durumunun benzersizliği öne çıkarılmaktadır: Burada, kent sakinlerinin ve misafirlerinin sanat ve tarihle buluşmalarını sağlayacak nitelik, deneyim ve özelliklerle dolu bir binaya rastlanır.

Örnekler:
• Kişisel İşler. Yeni yakınlık türleri (2006)
• Ann Veronica Janssens. An den Frühling (2007)
• PROJELER: YAPILAN. Candida Höfer'in Kuehn Malvezzi ile sergisi (2009)
• Frauenzimmer (2011)
• Rosemarie Trockel / Paloma Varga Weisz. Maison de Plaisance (2012)
• Zeitgespenster. Erscheinungen des Übernatürlichen in der zeitgenössischen Kunst (2012/2013)
• Thomas Grünfeld – homey. Werke von 1981 bis 2013 (2013)
• Zilla Leutenegger. 13 Räume – Eine Biografie in Kleidern (2013/2014)
• Jäger & Sammler in der zeitgenössischen Kunst (2014)
• Jana Gunstheimer (2015/2016)

3. Sergiler / koleksiyon sergileri için başlangıç noktası olan koleksiyon

Leverkusen kenti, 2004'ten beri Morsbroich Müzesi'nin satın alma ödeneğini askıya almış olmasına rağmen, kendi koleksiyonu genellikle serginin odak noktasını oluşturmaktadır. Koleksiyon resim ve heykel alanında yaklaşık 600 eser ve grafik alanında yaklaşık 4.000 eser ile nispeten küçüktür. Bu nedenle, klasik tekli sunumlar ve genel bakış sergilerine ek olarak, müze, koleksiyonun bireysel parçalarının birleştirici bir öğesi olarak büyü üzerine ya da Jan Albers ve Jens Ullrich gibi sanatçılar tarafından koleksiyonun düzenlenmesi gibi özel konulara odaklanmaktadır.

Örnekler:
• VIP III. Arena der Abstraktion (2006)
• Blattgold. Meisterwerke der grafischen Sammlung des Museum Morsbroich (2008) und Georg Baselitz (2008)
• Jan Albers & Jens Ullrich: Kollekte (2009)
• Alfred Hrdlicka. Wie ein Totentanz (2010)
• Fred Sandback. Zeichnung, die man bewohnen kann (2011)
• Hans Salentin. Collagen mit Papier und Metall (2013)
• Eine Handvoll Erde aus dem Paradies. Magische Objekte aus dem Museum Morsbroich (2013/2014)
• Blinky Palermo. Das Grafische Werk (2014/2015)
• Buna ek olarak, Morsbroich Müzesi’nin, Wiesdorfer Christuskirche ile örnek bir işbirliği geliştirmesi nedeniyle; 2011 ve 2014 yıllarında Rudolf Schoofs ve Leverkusen Müzesi koleksiyonundan Franz Hitzler'in eserleriyle yapılan sergiler halka sunulmuştur.

4. Sergiler için çıkış noktası olarak müzenin tarihçesi

1951'de Morsbroich Müzesi'nin kuruluş amacı “hayatta olan sanatçıların daimi sergilerini düzenlemekti”.Ancak, 60 yıldan fazla kesintisiz sergi faaliyetinden sonra, müzenin geçmişinde tarihi olarak önemli birçok sergi açtığı ortaya çıktı. Bugün, müze bu tarihi anımsatan, sadece kentin kültürel gelişme ve ilerleme göstergesi olarak statüsünü vurgulamakla kalmayıp, aynı zamanda Leverkusen’in günümüze ilişkin verdiği ilhamı meydana çıkarmaktadır.

Örnekler:
• Tiyatro sokakta. Happenings (olaylar) Wolf Vostell (2010)
• Keramische Räume. Lucio Fontana, Norbert Prangenberg, Thomas Schütte, Rosemarie Trockel, Markus Karstieß (2014)
• More Konzeption Conception Now (2015)

Başkalarının gözünden Morsbroich programı
Üç sütunlu modeliyle, Morsbroich Müzesi, kendi koleksiyonu, mimari ve sosyal bir referans noktası olarak yeri ve tarihi ile yoğun şekilde ilgilenmektedir. Neue Zürcher Zeitung (NZZ) (Yeni Zürih Gazetesi), bu yaklaşımı 2009 yılında, koleksiyon varlıklarının çağdaş bir şekilde ele alınmasıyla ilgili çok sayfalı bir makalede taktir etmiştir (12.12.2009). Yazar, "Mucize odası ve mozole arasında" başlığı altında sorunu açıkladı: "Başarının ölçüsü ve devlet desteği argümanı ziyaretçi oranıdır. Bu oran küçülür, koleksiyon oluşturma durur ve eski koleksiyonlar gözden geçirilip restore edilmez ise müze bir mozoleye dönüşür. (...) Sansasyonel yeni binalar ve unutulup giden etkinlikler yerine, kısmen harap eski müzelerin ve bunların koleksiyonlarının ve kütüphanelerinin korunmasına mı yatırım yapılmalıdır? Çözüm yaklaşımları nelerdir?"
Yazar, Almanya'da bu sorunlarla ideal bir şekilde baş eden üç kurum ve bir ağın varlığından; Frankfurt'taki Städel Müzesi, Berlin'deki Staatliche Museen zu Berlin, 20 müzenin birliği olarak Ruhrkunstmuseen ve Leverkusen'deki Morsbroich Müzesi'nden bahseder: "Bazı deneysel yanları güçlü müze müdürleri bunun nasıl yapılabileceğini göstermektedir. Örneğin Markus Heinzelmann, geçici sergilerde çağdaş sanat eserleri ile kendi müze koleksiyonunun eserleri arasında anlamlı köprüler kurmaktadır ve Kunstkritikerverband'ın (Sanat Eleştirmenleri Birliği) jürisini Morsbroich müzesinin (Leverkusen’de) 2009 Yılı Müzesi olarak seçilmesine ikna etmiştir".

Taktirler ve ödüller
Sergilerin kalitesi ve koleksiyonun özel kullanımı, Morsbroich’in yeri ve tarihi ülke genelinde büyük ilgi görmüştür. Bu nedenle 60 yıllık geçmişinde ilk kez Leverkusen Müzesine ve burada yapılan çalışmalara son yıllarda birden fazla ödül verilmiştir.

1. KRV 2008'de Yılın Sergisi
Her yıl çok değerli uzman bir jüri tarafından yılın sergisine verilen ödül, KRV dahilindeki müzelere verilen en önemli ödül olarak kabul edilmektedir. 2008 yılında Markus Heinzelmann’ın küratörlüğünü yaptığı "Gerhard Richter" in sergisi. "Üzeri Boyanan fotoğraflar" yılın sergisi seçilmiştir. Sergi, Köln'de yaşayan sanatçı ile yakın işbirliği içinde hazırlandı ve neredeyse bilinmeyen bir türdeki Gerhard Richter'in çalışmalarından ilk olarak toplam 500 eser sergilenmiştir. Bu bağlamda yol gösteren, Köln'deki Ludwig Müzesi ile yapılan işbirliğiydi. Morsbroich Müzesi ve Ludwig Müzesi, her iki serginin senkronizasyonu hakkında serginin çok öncesinde anlaştılar - Köln'de Richter, çalışmalarının kapsamlı bir retrospektifini gösterdi - böylece müzeler hem basın çalışmalarında hem de pazarlamalarına yaklaşımları ile birbirlerinden önemli ölçüde yararlanabildiler.

2. 2009 Yılında Almanya’da Yılın Müzesi
2009 yılında, Morsbroich Müzesi, Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Birliği (aica) tarafından "Almanya'da Yılın Müzesi" seçildi. Bu bir Alman müzesinin alabileceği en yüksek ödüldür. Jürinin gerekçesi şöyledir: Gerhard Richter’in “Übermalte Fotografien” (Üzeri Boyanan Fotoğraflar) ve
Candida Höfer'in fotoğraflarının yer aldığı “Projects: Done” (Projeler: Tamam) yakın zamanda gerçekleştirilmiş olan sergi örneklerinden, Leverkusen’de taktire değer düzeyde bir sergi faaliyeti bulunduğu görülmektedir.
Sunumun çok yönlülüğüne rağmen, örnek biçimde, özgün koleksiyon ile sergi programı arasında bir köprü kurularak, izleyici informalizm, happening ve dekolaj, modern heykel veya yeni fotoğrafçılık gibi en güncel sanatsal akımlara dikkatle yönlendirilmiştir.
Hem tutarlı şekilde yürütülen, oldukça bağımsız koleksiyon politikası hem de kaliteli, bilimsel olarak geliştirilen katalogların eşlik ettiği Morsbroich Müzesi'nin sergi serisi jüriyi ikna etmiştir.”

3. Küratörler için Justus Bier Ödülü'nün Doreen Mende ve Markus Heinzelmann'a "PROJECTS: DONE” sergisi için sunulması. Candida Höfer'in Kuehn Malvezzi ile sergisi "2010
Küratörlere verilen tek Alman ödülü, varlığının ikinci yılında 2010 yılında Leverkusen'e verilmektedir.
"Ödül, 20. ve 21. yüzyıl sanatı konusunda özel bir anlayışa sahip olduklarını kanıtlayan Almanca konuşulan ülkelerdeki genç küratörlerin çalışmalarına verilmektedir. Ödül, katalog metinlerinin mükemmel bir dille ifadesi ve profesyonel kalitesi veya katalog üretiminin özellikle başarılı editoryal uygulaması için verilmektedir. (...) Justus Bier (1899-1990), 1930-1936'da Hannover'deki Kestner şirketinin müdürüydü.
Justus Bier’in bir Yahudi olmasından dolayı, işten çıkarılması ve sürekli olarak modern sanata adanan programının yasaklanması Naziler tarafından defalarca talep edildi.
Ancak, Justus Bier programını değiştirmedi ve Kestner şirketinin yönetim kurulu tarafından işten çıkarıldı. 1936'daki Franz Marc sergisinden dolayı kurum Gestapo tarafından kapatıldı. ”(Öz sunum)

4. KRV 2015'teki en iyi sergi programı (WamS)

Leverkusen’in elçisi olarak Müze

Morsbroich’teki çalışmalar bölgesel ve özellikle ulusal basın tarafından ilgiyle izlenmekte ve değerlendirilmektedir. Çok sayıda ödül, kendine özgü Leverkusen programının olumlu ses getirmesi ve sergilere ilişkin yoğun röportajlar sayesinde çağdaş sanatın yeri olarak Leverkusen hakkında olağanüstü olumlu bir imaj gelişmektedir. Bu şekilde Morsbroich Leverkusen kent pazarlamasının küçümsenmeyecek bir parçası haline gelmektedir. Leverkusen kimya sahası veya bir spor kenti olarak Leverkusen hakkında zaman zaman eleştirel haberler yapılması ve bu nedenle kararsız bir tablonun oluşması halinde bile, bölgeler üstü basın Morsbroich Müzesi’nden neredeyse istisnasız olarak olumlu şekilde bahsetmektedir.

Leverkusen'deki en ünlü kültürel etkinliklerin yayınlandığı sayfalara yönelik nitelikli bir internet araştırması, Morsbroich Müzesi'nin şehir pazarlamacılığı konusundaki başarısını doğrulamaktadır:

„Leverkusen Caz Günleri“ 178.000 sonuç
„Morsbroich Müzesi“ 127.000 sonuç
„Sensenhammer“ 36.000 sonuç
„Leverkusen Forumu“ 32.700 sonuç
„Bayer Kültürü“ 15.000 sonuç
„Leverkusen Japon Bahçesi“ 6.500 sonuç
„Leverkusen Dinlenme Evi“ 4.800 sonuç


Sonuç ve görünüm

Kuşkusuz, Morsbroich Müzesi, Leverkusen kimliğinin göze çarpan özgün noktalarından biridir. Öte yandan bahçe salonunun yönetiminden de sorumlu olan Kültür kenti Leverkusen’in kısmi işletmesi, müze işletmesinden sorumlu Leverkusen kentinin ve vatandaşlarının ve müze demokratik organlarının temsilcileri olarak, Leverkusen'in vatandaşlığının farklı çıkarlarını birleştiren merkezi bir görevi üstlenir. Önemli ve anlamlı olan, 1951 yılında kentin genç vatandaşlarının binayı çağdaş sanata adaması ve nasyonal sosyalizmin yaralarını iyileştirmesi için görevlendirmesidir. Bu sayede Leverkusen kenti sosyal ve sanat tarihi yazarken aynı şekilde başardığı deneysel, uluslararası ve oldukça zorlu bir sanat açısından eşsiz bir merkez ortaya çıkmıştır.
Diğer belediyelere kıyasla mütevazı donanımına rağmen, müze, günümüze kadar benzersiz konumunu korumayı başararak Leverkusen kentine yüksek bir kültürel farkındalık seviyesi kazandırmıştır. Son yıllarda, müzeye çok sayıda takdir ve ödül verilmiştir. Müze sayesinde, kimya endüstrisine odaklanmış tek boyutlu bir belediyenin imajı kararlı bir şekilde genişlemektedir. Hemşehrilik dahilinde müze, yüksek düzeyde sivil katılıma rastlanan, yani çok gelişmiş onursal makamlar aracılığıyla ve kendine özgü bir dernek hayatıyla tanınan bir yerdir. Ek olarak, Morsbroich Müze Derneği özel bağışçılardan, ülke genelindeki vakıflardan veya örneğin kent için Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinden iyi bilinen yardımlar almaktadır. Ayrıca, müze kendine kent içinde, okul dışında en genç ama aynı zamanda yetişkin vatandaşlarının güçlendirilmesinde de etkin bir rol oynayan önemli bir eğitim kurumu olarak bir yer edinmiştir.

Müze, Leverkusen vatandaşları ve misafirleri için cazip bir yer haline gelmiştir. Yılda yaklaşık 40.000 ziyaretçiye, anaokulundan tekerlekli sandalye kullananlara, sergiden restoran ziyaretçilerine kadar politika, iş ve kültür alanında çok çeşitli hizmetler sunulmaktadır.

Morsbroich’un mirası ile yaşamak Leverkusen şehrinin gelecekteki sürdürülebilirliği için bir plan oluşturur. "Yaratıcı sınıfa" (Richard Florida) ve bu kentin tüm vatandaşlarına güvenilir bir vatan verilebilir mi? Morsbroich müzesi, tüm kuşakların, cinsiyetlerin, tabakaların ve farklı ilgi alanına sahip grupların buluşabileceği bir yerdir. Bu yeri daha da güçlendirmek önemlidir.